Spis treści
Ptaki w ogrodzie
Ogrody w pewnym stopniu przypominają naturalne środowisko. Im bardziej naturalny ogród, tym bardziej możemy mieć pewność, że w naszym ogrodzie zadomowią się ptaki. Ożywiają one krajobraz, dają możliwość podpatrywania przyrody, a także umilają nam czas. Ptaki mogą być postrzegane zarówno jako przyjaciele jak i szkodniki. Związane jest to z rodzajem pożywienia jakie pobierają. Część ptaków żywi się owadami, bezkręgowcami (pająkami, dżdżownicami, ślimakami) czy nawet drobnymi gryzoniami. Te ptaki mogą być naszymi sprzymierzeńcami w walce ze szkodnikami, ponieważ ograniczają ich populacje. Zjadają również owady dokuczliwe dla człowieka. Natomiast ptaki roślinożerne postrzegane są jako szkodniki. Niszczą uprawy, zjadają pąki kwiatów czy młode liście. Jednak w okresie lęgu również one zbierają owady lub ich larwy, którymi karmią swoje młode. Obecność ptaków w ogrodzie może w znaczący sposób przyczynić się do poprawy stanu zdrowia naszych roślin. Aby ptaki zechciały zadomowić się w naszym ogrodzie muszą się tam czuć bezpiecznie oraz muszą mieć możliwość znalezienia pożywienia. Jeśli spełnimy te warunki, na pewno skrzydlaci przyjaciele znajdą schronienie w naszym ogrodzie.
Rośliny atrakcyjne dla ptaków
Rośliny, które przyciągają ptaki do ogrodu muszą zapewnić im schronienie i pożywienie. Krótko przystrzyżony, wypielęgnowany trawnik nie będzie dla ptaków atrakcyjny. Ptaki potrzebują zacisznych miejsc, porośniętych krzewami lub drzewami gdzie mogą założyć gniazda. Doskonale do tego celu nadają się kolczaste krzewy, jak np. berberysy czy dzika róża. Dlatego jeśli tylko mamy na tyle miejsca w ogrodzie posadźmy jakieś krzewy i stwórzmy krzewiasty zakątek w mało uczęszczanej części ogrodu, a z czasem na pewno zagnieżdżą się tam jacyś skrzydlaci przyjaciele.
Dobrym pomysłem jest wykorzystanie do tego celu krzewów, które dodatkowo zapewnią ptakom pożywienie, jak ligustr, świdośliwa, ognik czy rokitnik. Sadźmy gatunki rodzime, których owoce długo utrzymują się na gałęziach. Rośliny to naturalna stołówka dla ptaków. Na pewno zachęcą je do przylotu do ogrodu różne byliny czy kwiaty jednoroczne, których nasiona stanowią pożywienie głównie jesienią i zimą. Odpowiedni dobór roślin zapewni nam towarzystwo ptaków od wczesnej wiosny po najmroźniejszą zimę.
Dokarmianie ptaków
Jeśli mamy już w ogrodzie rośliny stanowiące schronienie dla ptaków oraz pełniące funkcję stołówki, ptaki z pewnością będą u nas stałymi gośćmi. O ile w ciepłe dni ptaki żywią się pokarmem, który jest dostępny w ogrodzie, o tyle zimą powinniśmy o nie zadbać w sposób szczególny. Musimy przygotować dla nich karmnik w zacisznym i bezpiecznym miejscu. Do karmienia ptaków wykorzystujmy specjalne mieszanki. Jeśli pokarm w karmniku będzie różnorodny zwabi do ogrodu różne gatunki, które będziemy mogli obserwować. Pamiętajmy o systematycznym uzupełnianiu karmy w karmniku. Ptaki łatwo przyzwyczajają się do miejsca, w którym mogą znaleźć pokarm. Więcej na temat dokarmiania ptaków zimą w artykule „Zimowa stołówka dla mieszkańców ogrodu”
Woda w ogrodzie
Oprócz pokarmu, który gwarantuje przeżycie bardzo ważny dla ptaków jest dostęp do wody. Ptaki potrzebują wody aby gasić pragnienie oraz pielęgnować upierzenie. Dlatego ogród, w którym będzie znajdowała się woda będzie chętniej odwiedzany przez ptaki. Może to być staw, oczko wodne czy chociaż niewielkie poidełko. Wszystko zależy od wielkości ogrodu i warunków w nim panujących. Poidełko może stanowić element dekoracyjny wtopiony w otoczenie. Może stać na powierzchni gruntu wśród roślin czy kamieni lub, jeśli jesteśmy posiadaczami psów a w szczególności kotów, na postumencie. Jeśli poidełko pojawi się w naszym ogrodzie musimy o nie dbać. Pilnujmy, aby stale była w nim woda, jeśli wyschnie lub zamarznie musimy ją uzupełnić. Ważne jest również miejsce usytuowania poidełka. Musi znajdować się w takiej części ogrodu, aby ptaki mogły bezpiecznie doprowadzić swoje upierzenie do porządku, nie narażając się na niebezpieczeństwo ze strony drapieżników. Istotna jest też głębokość poidełka. Najlepiej jeśli jest to płytkie naczynie o sporej powierzchni. Przy głębszych poidełkach czy oczkach wodnych umieśćmy w nich kamień, który pomoże ptakom w korzystaniu z wodopoju. Zadbajmy również o dostęp do wody zimą. Ze względu na rodzaj pokarmu, który ptaki wtedy pobierają ich zapotrzebowanie na wodę jest spore. Zmiany w środowisku naturalnym, większe powierzchnie wybetonowane lub pokryte kostką powodują, że coraz mniej jest chociażby kałuż, z których ptaki mogłyby korzystać.
Budki lęgowe
Oprócz pożywienia, dostępu do wody czy schronienia ptaki potrzebują również miejsca do złożenia jaj i wychowania potomstwa. Część ptaków występujących w naszych ogrodach buduje gniazda wśród gałęzi drzew lub krzewów, część natomiast najlepiej czuje się w różnego rodzaju wnękach, zakamarkach, szczelinach czy dziuplach. Budka lęgowa to miejsce imitujące właśnie dziuplę. Chroni ona ptaki i ich potomstwo przed deszczem, wiatrem, chłodem i drapieżnikami. Wieszając w ogrodzie taką budkę, możemy mieć pewność, że zostanie ona zasiedlona, a jej lokatorzy zostaną naszymi sprzymierzeńcami w walce ze szkodnikami. Decydując się na montaż budki lęgowej musimy zdawać sobie sprawę z tego, że istnieje kilka ich rodzajów. Różnią się one średnicą otworu wlotowego i ta właśnie średnica determinuje, które ptaki będą w stanie zadomowić się w konkretnej budce. I tak:
- średnica otworu wlotowego 2,7-3,5 cm – taką budkę może zasiedlić bogatka, modraszka, sosnówka, czubatka, czarnogłówka, sikora uboga, pleszka, muchołówka żałobna, wróbel, mazurek, dzięciołek,
- średnica otworu wlotowego 4,7-5,5 cm – taką budkę może zasiedlić szpak, dzięcioł duży, krętogłów, sóweczka,
- średnica otworu wlotowego 8,5 cm – taką budkę może zasiedlić kawka, kraska, włochatka, pójdźka, siniak,
- średnica otworu wlotowego 11-15 cm – taką budkę może zasiedlić puszczyk, gągoł, nurogęś, szlachar, puszczyk uralski. Wszystkie budki montowane w naszych ogrodach powinny być wykonane z naturalnych materiałów, najlepiej z drewna sosnowego lub świerkowego.
Wnętrze budki powinno być zrobione z nieheblowanej deski, ponieważ to ułatwia młodym wydostanie się z gniazda. Czasami przy otworze wlotowym montowany jest patyczek, jednakże ptakom jest on niepotrzebny. Może natomiast stanowić oparcie dla drapieżników. Bardzo ważne jest to, żeby budka była skonstruowana w taki sposób, aby możliwe było jej czyszczenie. Budek nie powinno się malować, ponieważ zapach farby może odstraszać ptaki. Budki lęgowe montujemy w spokojnym, ocienionym miejscu, na dużej wysokości, ok. 4 m nad ziemią. Wysokość dobierzmy tak, aby później z łatwością można było daną budkę wyczyścić. Otwór wlotowy skierujmy na wschód lub południowy wschód. Ważne jest również odpowiednie rozmieszczenie budek, powinny znajdować się przynajmniej 20 m od siebie, aby ptaki gnieżdżące się w nich nie konkurowały o pożywienie. Jeśli zamontowany przez nas domek nie został zasiedlony przez kolejne sezony najlepiej przenieść go w inne miejsce, być może bardziej przyjazne ptakom. Budki lęgowe możemy wieszać praktycznie przez cały rok, najlepiej jednak zrobić to od jesieni do końca lutego. Wtedy właśnie rozpoczyna się okres lęgowy. Końcem października możemy przystąpić do czyszczenia budek.
Jeśli zastosujemy sie do powyższych wytycznych możemy mieć pewność, ze ptaki zaczną odwiedzać nasz ogród, a z czasem zadomowią się w nim na stałe i będą stanowiły jego element.
Fot: PLANTA ,ISTOCK
