Wokół ogrodu

Dymka – co to takiego, czyli cała prawda o rodzajach cebuli

Cebula to nie tylko warzywo, ale i lek. Znana jest od tysiącleci nie tylko jako dodatek do potraw, ale również ze swoich leczniczych właściwości. Poszukiwanie przez ogrodników informacji w internecie na temat poszczególnych rodzajów cebuli oraz dymki, może zakończyć się fiaskiem lub konsternacją, gdyż temat ten został na wielu stronach tak zagmatwany, że tylko praktyka może ustrzec od błędów.

Cebula bardzo często wykorzystywana jest w kuchni

Cebula może być spożywana na surowo, jako dodatek do sałatek oraz kanapek. Podkreśla smak sosów i zup, sama tworząc podstawę zupy cebulowej. Suszona daje niezwykły smak amerykańskim hot-dogom. W zalewach octowych, jako pikle, jest dobrą zakąską w towarzystwie innych warzyw oraz serów. Jest też ważnym składnikiem marynat i zalew. Zielony szczypior to dostarczyciel miłego zapachu, poprawiający również smak i urozmaicający kolor potraw.

W lecznictwie wykorzystywana jest np. jako lek uśmierzający ból po ukłuciach komarów, użądleniach pszczół i os, problemy przeziębieniowe z gardłem. Często stosowana jest przy infekcji dróg oddechowych. Nie wszyscy są miłośnikami syropu z cebuli, który wykazuje działanie przeciwzapalne i wykrztuśne. Wielu innych zalet cebul można doszukać się na stronach o lecznictwie naturalnym.

Jak wynika z powyższego cebula jest cenionym warzywem i lekiem, jednak nie wszyscy mogą ją spożywać, a już na pewno w nadmiarze. Dotyczy to osób z wrażliwym przewodem pokarmowym, mających problemy z wątrobą, trzustką, woreczkiem żółciowym, nerkami, a nawet niewydolnością serca. Osoby te spożywanie cebuli powinny skonsultować z lekarzem. Cebula najczęściej nie wywołuje tych dolegliwości, ale je wyostrza.

Uprawa cebuli

Cebulę można uprawiać poprzez bezpośredni wysiew nasion do gruntu, sadzenie rozsad przygotowanych z końcem zimy (ok. lutego) oraz z tzw. dymki – małych, najczęściej zeszłorocznych cebulek. Najwięcej problemów w identyfikacji przysparza cebula dymka.

Młoda cebulka ze szczypiorem w sklepach spożywczych mylnie nazywana jest dymką

Na pytanie zadane w internecie – „Co to jest cebula dymka” otrzymujemy moc różnych często sprzecznych informacji, np., że „jest to mała odmiana cebuli zwyczajnej”. Na skądinąd nieco dziwne pytanie - „Czym się różni dymka od cebuli” otrzymamy m.in., odpowiedź, że dymka jest mniejsza i łagodniejsza w smaku. Nic bardziej mylnego. 

Być może źródła błędu w pojmowaniu, „co to cebula a co dymka” należy szukać  w błędnych opisach na cenach w sklepach spożywczych: „Cebula dymka – x,x zł”, lub przepisach kulinarnych – „dodać całą dymkę”, a rzecz dotyczy słabo wykształconej cebuli ze szczypiorem, czasem określanej mianem – „cebulka zielona”.

Cebule dwuletnie

Cebula zwyczajna występuje w trzech kolorach

Cebula zwyczajna (Allium cepa L.) tworzy  zgrubienia częściowo zagłębione w ziemi. Może mieć kształt kulisty, lekko spłaszczony lub wrzecionowaty. Rozróżniamy trzy kolory cebuli – o łuskach żółtych, czerwonych i białych. Do celów spożywczych wykorzystujemy również szczypior pozyskiwany w trakcie wzrostu cebuli.

 

 

Cebula szalotka zazwyczaj ma wrzecionowaty kształt

Cebula szalotka (Allium ascalonicum L.), tworzy rozetę kilku cebul, najczęściej o kształcie wrzecionowym. Do celów spożywczych wykorzystujemy cebulę wraz ze szczypiorem – sprzedawaną w pęczkach, lub samą cebulę. Nadaje się na zbiór pęczkowy.

 

Cebula rodzinna (Allium cepa var. aggregatum), znana również pod nazwą – kartoflanka  lub kwoczka rośnie podobnie jak szalotka, ale w jednym „gnieździe” może znajdować się od kilku do kilkunastu cebul. W formie jest podobna do czosnku – pod łuską znajduje się kilka mniejszych cebulek. Jest to szczególnie ważne i ciekawe, jeśli potrzebujemy jednorazowo małą ilość cebuli, np. na jedną kanapkę z pomidorem. Takie małe cebulki idealnie nadają się na pikle, nabite w całości na szpadki dodadzą uroku szaszłykom i nie będą spadać w trakcie pieczenia. Cebula kartoflanka jest dużo łagodniejsza w smaku niż cebula zwyczajna. Nadaje się również na zbiór pęczkowy.

Cebule wieloletnie

Szczypiorek/czosnek szczypiorek (Allium schoenoprasum L.)  w przeciwieństwie do cebuli zwyczajnej można spotkać w stanie dzikim w Europie, Azji, Ameryce płn. Nie wytwarza zgrubiałej cebuli - hoduje się go na zbiór pęczkowy

 

.

 

Cebula siedmiolatka/czosnek dęty (Allium fistulosum L.) nie wytwarza grubych cebul. Uprawiana na zbiór pęczkowy lub pozyskiwany jest tylko zielony, gruby, szybko odrastający szczypior.

 

 

 

Cebula piętrowa/wielopiętrowa/egipska (Allium cepa var. proliferum)  to trwała cebula wieloletnia tworząca na szczycie jadalne cebulki potomne, które najczęściej wykorzystywane są do rozmnażania wegetatywnego.

 

 

 

Co to jest – „dymka”

Cebula dymka posadzona jesienią lub wiosną da obfity plon

Powyżej nie wymieniono cebuli „dymki” bo nie jest to ani rodzaj, ani gatunek, ani odmiana cebuli, a tylko stadium rozwojowe, wykorzystywane w jej uprawie. Otrzymujemy ją w pierwszym roku uprawy z siewu, przerywając wegetację w momencie wytworzenia niewielkich cebulek. Po wyrwaniu suszy się je i przechowuje do wysadzenia jeszcze tego samego roku jako cebulę ozimą (jeśli dany gatunek/odmiana nadaje się do wysiewu ozimego) lub w następnym roku do wysadzenia wiosną. Cebula z dymki szybciej plonuje i jest odporniejsza na wiosenne chłody więc można ją sadzić wczesną wiosną w gruncie.

Dlatego też dymkę możemy wykorzystać w uprawie cebuli zwyczajnej, szalotki, cebuli rodzinnej i piętrowej.

Jak widać dymka przewija się przez wiele gatunków i odmian cebuli. Przykładowo cebulę zwyczajną, np. sochaczewską można w marcu wsadzić do gruntu w formie dymki lub na przełomie marca i kwietnia posadzić  przygotowane w lutym w ciepłym pomieszczeniu rozsady lub w kwietniu wysiać bezpośrednio do gruntu z nasion. Plon najszybciej otrzymamy z dymki, następnie z rozsady. W przypadku wysiewu z nasion, można w lecie przerwać ich wzrost, wyrwać, wysuszyć i wykorzystać małe cebulki jako dymkę w następnym roku lub jesienią zebrać dorodne cebule do przechowania na zimę. Cebule  pochodzące z siewu nasion lepiej się przechowują niż te z dymki.

Cebula to wspaniałe warzywo i lek. Znajomość gatunków, odmian i sposobu uprawy pomoże odpowiednim wyborze dla własnych potrzeb, jednak tutaj najważniejsza była odpowiedź na pytanie - „Dymka co to takiego”.

Wybierz kategorię
Zobacz produkty
Zobacz więcej produktów

Telefon:

+48 14 63 95 500

Fax:

+48 14 63 95 501
Do góry